10 lutego 1940 roku władze sowieckie przeprowadziły pierwszą z czterech masowych deportacji obywateli polskich, w czasie której według danych NKWD do północnych obwodów Rosji i na zachodnią Syberię wywieziono około 140 tys. osób. Byli wśród nich osadnicy cywilni i wojskowi oraz pracownicy służby ochrony lasów i ich rodziny.
Podczas jednej z sowieckich narad poprzedzających akcję stwierdzono, że będzie to „ogromna, odpowiedzialna praca wymagająca wielkiej uwagi i poważnego podejścia oraz bezwzględnej mobilizacji sił i możliwości”.
W czasie transportu ludzie umierali z zimna, głodu i wyczerpania. Wywózka objęła chłopów, mieszkańców małych miasteczek, rodziny osadników wojskowych oraz pracowników służby leśnej. Deportacja odbyła się w strasznych warunkach, które dla wielu były wyrokiem śmierci. Temperatura dochodziła nawet do minus 40 stopni. Na spakowanie się wywożonym dawano od kilkudziesięciu do kilkunastu minut. Bywało i tak, że nie pozwalano zabrać ze sobą niczego…
Więcej o sowieckich wywózkach:
Na nieludzką ziemię – sowieckie deportacje Polaków na Sybir
Deportacje obywateli polskich w głąb ZSRS w latach 1940-1941
W białym piekle. Deportacje Polaków w 1940 roku
Za stroną Instytutu Pamięci Narodowej