1 stycznia 2014 r. weszła w życie Umowa między Rzecząpospolitą Polską, a Ukrainą o zabezpieczeniu społecznym, podpisana w Warszawie w dniu 18 maja 2012 r. Umowa dotyczy osób, które:
- podlegają lub podlegały ustawodawstwu jednego lub obu państw - stron Umowy (czyli były zatrudnione lub prowadziły działalność na własny rachunek);
- podlegały ubezpieczeniom w jednym państwie, a mieszkają w drugim;
- członków rodziny ubiegających się o rentę rodzinną po w.w. osobach.
Umowa umożliwia uzyskanie polskich i ukraińskich emerytur i rent osobom, które pracowały w obu państwach. Dzięki umowie osoby, które mają w Polsce lub na Ukrainie zbyt krótki okres ubezpieczenia wymagany do nabycia prawa do emerytury lub renty, mogą uzyskać to świadczenie po uwzględnieniu zagranicznych okresów ubezpieczenia przebytych w drugim państwie - stronie umowy. Wówczas sumowane będą okresy ubezpieczenia przebyte w obu państwach dla celów przyznania emerytury lub renty w Polsce lub na Ukrainie, a wysokość świadczenia będzie ustalona proporcjonalnie do okresu ubezpieczenia w państwie przyznającym świadczenie.
Do uzyskania emerytury/renty z Polski lub Ukrainy konieczne jest jednak spełnienie warunków wymaganych przez ustawodawstwo krajowe każdego z państw, np. warunek osiągnięcia przewidzianego w danym państwie wieku emerytalnego lub wykazania odpowiednio długiego stażu ubezpieczeniowego (o ile istnieje konieczność wskazania takiego stażu do nabycia prawa do określonego świadczenia).
Przykład:
Kobieta urodzona przed 1 stycznia 1949 r. wystąpiła 2 stycznia 2014 r. do ZUS z wnioskiem o przyznanie prawa do emerytury, wykazując 7 lat pracy w Polsce i 20 lat pracy na Ukrainie. ZUS ustalając jej prawo do emerytury uwzględni jej okres pracy na Ukrainie na podstawie polsko - ukraińskiej umowy o zabezpieczeniu społecznym.
Wysokość emerytury ZUS ustali w następujący sposób:
- najpierw ustali wysokość teoretyczną świadczenia z tytułu polskich i ukraińskich okresów ubezpieczenia;
- następnie obliczy emeryturę proporcjonalną poprzez pomnożenie kwoty teoretycznej świadczenia przez stosunek między długością polskich okresów ubezpieczenia a sumą polskich i ukraińskich okresów ubezpieczenia, tj. 5/27
Zainteresowanej będzie wypłacana emerytura proporcjonalna.
Umowa przewiduje również transferowanie świadczeń osobom zamieszkałym w drugim państwie - Stronie umowy, co oznacza, że emerytura/renta z ZUS może być przekazywana osobie uprawnionej do miejsca zamieszkania na Ukrainie, natomiast ukraińska emerytura/renta może być przekazywana osobie uprawnionej zamieszkałej w Polsce.
Osoba zamieszkała w Polsce może złożyć wniosek o emeryturę/rentę polską i ukraińską:
- w najbliższej dla siebie jednostce organizacyjnej ZUS, który zostanie przekazany do Oddziału ZUS w Rzeszowie Wydziału Realizacji Umów Międzynarodowych (al. Piłsudskiego 12, 35-075 Rzeszów) lub
- w Funduszu Emerytalnym Ukrainy (ul. Bastionna 9, 01-601 Kijów Ukraina).
- w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, jeżeli ostatnio w Polsce była ubezpieczona w KRUS.
Wniosek o świadczenie polskie powinna zgłosić do ZUS na odpowiednich formularzach krajowych stosowanych przez Zakład:
- ZUS Rp-1E - Wniosek o emeryturę
- ZUS Rp-1R - Wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy
- ZUS Rp-2 - Wniosek o rentę rodzinną
Do wniosku należy dołączyć:
- wypełniony kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych (ZUS Rp6), pod który należy załączyć dokumenty uzasadniające ustalenie prawa do polskiej emerytury lub renty i jej wysokości, np. świadectwa pracy, zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzenia Rp7 itp.;
- zaświadczenie o stanie zdrowie na formularzu N9 wypełnione przez lekarza prowadzącego - w przypadku ubiegania się o rentę z tytułu niezdolności do pracy;
Wniosek o ukraińskie świadczenie należy złożyć na formularzu PL-UA 7 (wniosek o przyznanie ukraińskiej emerytury - renty).
Do wniosku należy dołączyć dokumenty niezbędne do ustalenia prawa do ukraińskiej emerytury/renty oraz obliczenia jej wysokości, zgodnie z ustawodawstwem ukraińskim. Są to:
- oryginał książeczki pracy lub inne dokumenty potwierdzające działalność zawodową na Ukrainie;
- poświadczona kopia dyplomu lub świadectwo nauczania dziennego;
- oryginał zaświadczenia o wynagrodzeniu (dochodach) za dowolne 60 kolejnych miesięcy kalendarzowych stażu ubezpieczeniowego do dnia 1 lipca 2000 r. pod warunkiem potwierdzenia wynagrodzenia dokumentami źródłowymi w okresie do dnia 1 stycznia 2016r.;
- poświadczona kopia książeczki wojskowej lub oryginał zaświadczenia o odbyciu służby wojskowej;
- poświadczone kopie aktów urodzenia dzieci, aktu ślubu w przypadku zmiany nazwiska (dla kobiet).
W przypadku występowania o wznowienie wypłaty wcześniej przyznanych ukraińskich świadczeń należy złożyć formularz PL - UA 13, tj. wniosek o wznowienie wcześniej przyznanej emerytury/renty.
Zarówno polskie jak i ukraińskie wnioski o świadczenia są dostępne w serwisie internetowym ZUS (www. zus.pl) lub w każdej terenowej jednostce organizacyjnej ZUS.
Informacje na temat warunków nabycia prawa do ukraińskich świadczeń emerytalno - rentowych można uzyskać w:
- Funduszu Emerytalnym Ukrainy
ul. Bastionna 9
01-601 Kijów UKRAINA
lub pod adresem internetowym http://www.pfu.gov.ua/pfu/control/uk/index.
Dodatkowe informacje na temat stosowania Umowy w zakresie świadczeń emerytalno - rentowych z ZUS można uzyskać w:
- Oddziale ZUS w Rzeszowie
Wydział Realizacji Umów Międzynarodowych
al. Piłsudskiego 12
35-075 Rzeszów
tel. 801400987 z telefonów stacjonarnych
+ 48 22 560 16 00 z telefonów stacjonarnych i komórkowych
- Departament Rent Zagranicznych ZUS
ul. Senatorska 10
00-082 Warszawa (e - mail Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.)
Małgorzata Bukała
Rzecznik prasowy
Oddziału ZUS w Rzeszowie