W tym roku, 17 grudnia przypadła 100. rocznica śmierci Gabrieli Zapolskiej, dramatopisarki, powieściopisarki, publicystki… i aktorki. Dla upamiętnienia życia i twórczości tej wybitnej postaci zorganizowany został trwający przeszło miesiąc (18.11-19.12.2021) Festiwal Wokół Gabrieli Zapolskiej ,,Cóż za temperament szalony!”. Cykl wydarzeń rozpoczął się spotkaniem autorskim z Jarosławem Molendą pt. ,,Gabriela Zapolska i niepospolite kobiety z jej epoki" w księgarni JOKiS Jarosławski Kuferek Artystyczny, a zakończył najbardziej znaną ze sztuk Zapolskiej ,,Moralność pani Dulskiej" na scenie JOKiS. Patronat Honorowy nad festiwalem objęli: Burmistrz Miasta Jarosławia i Starosta Jarosławski.
W trakcie festiwalu miał miejsce cały szereg przedsięwzięć. Przygotowane zostały konkursy plastyczne dla uczniów szkół podstawowych: ,,Każda dama wachlarz ma" - na wykonanie wachlarza inspirowanego modą XX w., skierowany do uczniów klas I-IV; oraz ,,Atrybut wielkiej damy" - na wykonanie kapelusza inspirowanego modą XX w., skierowany do uczniów klas V-VII.
Laureaci konkursów na wachlarz i kapelusz.
Uczniowie jarosławskich szkół średnich mogli wziąć udział w konkursach: literackim ,,Dulszczyzna we współczesnym świecie"; oraz plastycznym, inspirowanym postacią i dziełem Zapolskiej, zakończonym wystawą.
Laureaci konkursu plastycznego dla szkół średnich.
Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Józefa Gwalberta Pawlikowskiego w Przemyślu Filia w Jarosławiu zaoferowała uczniom szkół średnich warsztaty informacyjno-bibliograficzne Odnaleźć Zapolską. Zarówno w jarosławskiej filii PBW, jak i w Miejskiej Bibliotece Publicznej, prezentowana była wystawa edukacyjna poświęcona Gabrieli Zapolskiej w ich zbiorach. Wystawie towarzyszyło zestawienie bibliograficzne na stronach internetowych bibliotek.
Organizatorami byli: Jarosławski Ośrodek Kultury i Sztuki, Miejska Biblioteka Publiczna im. Aleksandra Fredry w Jarosławiu, Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Józefa Gwalberta Pawlikowskiego w Przemyślu Filia w Jarosławiu. Partnerami: Centrum Kultury i Promocji w Jarosławiu, Zespół Szkół Plastycznych im. Stanisława Wyspiańskiego w Jarosławiu. Patronat Medialny sprawowali: TVP 3 Rzeszów, Polskie Radio Rzeszów, POD24info – Telewizja Internetowa, Gazeta Codzienna ,,Nowiny”, Nowiny24.pl, Tygodnik ,,Życie Podkarpackie”, ,,Ekspres Jarosławski”, ,,Gazeta Jarosławska”, jaroslawinfo.pl
Organizatorzy, dziękują Wszystkim Patronom, Partnerom i Uczestnikom!
Anegdota a propos nazwy festiwalu i nie tylko…
Festiwal Wokół Zapolskiej ,,Cóż za temperament szalony!”. Skąd się wziął ten temperament?… To cytat z książki pt. ,,Od Zapolskiej do Solskiego", napisanej przez jarosławianina - przyrodniego brata wielkiego burmistrza Adolfa Dietziusa - Juliusza Germana.
Juliusz German poznał osobiście Zapolską w 1902 r. we Lwowie, kiedy zainteresowała się jego debiutanckim dramatem. W 1908 r. German został referentem prasowym Namiestnika Galicji Michała Bobrzyńskiego, a wówczas i jego pryncypał miał okazję poznać Zapolską – osobiście! Juliusz wyjednał dla niej u namiestnika natychmiastową audiencję w sprawie cofnięcia zakazu jakiegoś seansu hipnotycznego, wydanego przez starostę w Nowym Targu. Po burzliwej wymianie zdań z Zapolską Bobrzyński zakaz starosty uchylił, ale po jej odejściu wezwał referenta prasowego i udzielił mu następującej reprymendy: ,,I pan nastawałeś, żeby ją przyjąć! - grzmiał Namiestnik - Popamiętam to panu! Wpakowałeś mi pan niezwykłą arogantkę. [...]. Cóż za temperament szalony! Ma już swoje latka, a żywy ogień z niej tryska, niczym z dwudziestoletniej dziewczyny" .
Kobiety wprawdzie wieku nie posiadają… ale w momencie tej wizyty Zapolska miała lat cokolwiek ponad pięćdziesiąt…
I dziwić się potem, że jeszcze po blisko dwudziestu latach od tego incydentu, Kornel Makuszyński w jednym ze swych felietonów - jak przyznaje sam German - ,,zastanawiał się, skąd Zapolska w chwaleniu innych pisarzy nader wstrzemięźliwa i chłodna, objawiła tyle szczerego zapału w nakreśleniu jego artystycznej sylwetki?". Przez te lata wokół najzupełniej towarzyskiej znajomości Zapolskiej z Germanem narosły – jak on sam zapewnia – zupełnie nieuprawnione plotki. Na plotki – nieodłącznie związane z wybitnymi postaciami - spuśćmy jednak kurtynę milczenia … Tym bardziej, że kurtyna na jarosławskiej scenie otworzyła się dla twórczości Zapolskiej nieco wcześniej niż jej pamiętna wizyta u Namiestnika.
Już 21 stycznia 1906 r. dwukrotnie wystawiany był na scenie jarosławskiego ,,Sokoła" jej patriotyczny spektakl pt. ,,Na Sybir”, który obejrzało ok. 600 widzów. A w marcu 1907 r. Teatr Gabrieli Zapolskiej ze Lwowa zaprezentował, zarówno w Jarosławiu, jak w Przemyślu – w kilka miesięcy po premierze - ,,Moralność pani Dulskiej”. Bilety wyprzedane zostały w przeddzień przyjazdu zespołu. W 1911 r. zagościł w mieście Teatr Premier Zapolskiej. Na ekranie funkcjonującego w tej sali Kinematografu ,,Sokoła” w 1912 r. wyświetlany był ,,wstrząsający dramat kryminalny” wg scenariusza Zapolskiej pt. ,,Niebezpieczny kochanek”. Warto zaznaczyć, że po emisji tego filmu w Krakowie wstrząśnięte władze miejscowe zamknęły jedno z miejskich kin, o czym napisał m. in. goszczący u nas na rozpoczęcie festiwalu, znany pisarz, Jarosław Molenda. A Kinematograf ,,Sokoła" działał nadal...
Informacja prasowa (tekst, zdj.): organizator JOKiS, opracowanie Andrzej Zgryźniak.