22 stycznia 1863 roku wybuchło Powstanie Styczniowe. Polacy chwycili za broń, aby wyzwolić się z okowów zaborcy. Mniejsze i większe bitwy polskich oddziałów z regularnym wojskiem carskim przetoczyły się przez terytorium zaboru rosyjskiego od stycznia 1863 roku do jesieni 1864 roku. Mimo początkowych sukcesów, wojna partyzancka zakończyła się klęską powstańców, z których kilkadziesiąt tysięcy zostało zabitych w walkach, blisko 1 tys. straconych, ok. 38 tys. skazanych na katorgę lub zesłanych na Syberię, a ok. 10 tys. wyemigrowało. Choć powstanie upadło, spowodowało dalekosiężne skutki, które pośrednio przyczyniły się do odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 roku.
Był to największy zryw narodowowyzwoleńczy w XIX wieku. Pomimo tego, że walki nie dotknęły bezpośrednio Powiatu Jarosławskiego, mieszkańcy, dołączając do armii powstańczej – walczyli o wolność ukochanej ojczyzny. Wielu uczestniczyło w oddziałach powstańczych, a wielu udzielało wsparcia w postaci aprowizacji.
Przy pamiątkowej tablicy na Starym Cmentarzu w Jarosławiu wszystkim uczestnikom tego zrywu niepodległościowego, hołd oddali dziś w imieniu mieszkańców Powiatu Jarosławskiego: Wicestarosta Jarosławski Mariusz Trojak i Przewodniczący Rady Powiatu Jarosławskiego Marian Fedor.
Obecni byli także: Poseł na Sejm RP Tadeusz Chrzan, Poseł na Sejm RP Mieczysław Kasprzak, dyrektorzy biur poselskich i senatorskich parlamentarzystów z Jarosławia: minister Anny Schmidt i senatora Mieczysława Golby, Członek Zarządu Województwa Podkarpackiego Anna Huk, Dyrektor Generalny Podkarpackiego Urzędu Wojewódzkiego Marcin Zaborniak, Radni Powiatu Jarosławskiego: Elżbieta Śliwińska – Dąbrowska i Józef Długoń, oraz reprezentanci władz miasta Jarosławia, jak również przedstawiciele duchowieństwa, służb mundurowych, organizacji pozarządowych oraz świata kultury i nauki.
Zdj. I.Rogus