Zakończyły się tegoroczne prace remontowe i konserwatorskie w kamienicy Orsettich w Jarosławiu. Budynek, w którym obecnie mieści się jarosławskie Muzeum, jest uznawany za jedną z najpiękniejszych późnorenesansowych kamienic w Polsce.
Kamienica Orsettich w Jarosławiu została wzniesiona pod koniec XVI wieku. Wizytówkę budynku stanowi charakterystyczna, bogato zdobiona fasada zwieńczona attyką - dekoracyjną osłoną dachu, która powstała w latach 40. XVII wieku. W ciągu kolejnych wieków kamienica była wielokrotnie rozbudowywana i przebudowywana, jednakże po II wojnie światowej we wnętrzach przywrócono pierwotny układ funkcjonalny z XVI i XVII wieku. Dziś można tam oglądać stylizowane wnętrza mieszczańskie oraz wystawy poświęcone historii miasta i regionu.
- Prace remontowe i konserwatorskie w kamienicy trwają od 2022 roku. Łączny budżet tegorocznych inwestycji zewnętrznych wyniósł ponad 340 tysięcy złotych – mówi dyrektor jarosławskiego Muzeum, Konrad Sawiński. – W tym roku udało się przeprowadzić renowację podcieni oraz najbardziej zniszczonej ściany północno-wschodniej. Prace kosztowały ponad 190 tys. złotych, które pozyskano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Podkarpackiego Konserwatora Zabytków oraz przy wsparciu organizatora Muzeum, czyli Powiatu Jarosławskiego.
- Kluczowe znaczenie ma także gruntowny remont dachu, sfinansowany z dotacji wynoszącej prawie 150 tys. zł ze środków Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego – opowiada K. Sawiński. – Dach kamienicy Orsettich przeciekał od lat w sezonie jesienno-zimowym, co było spowodowane brakiem ogrzewania rynien i nieszczelnymi świetlikami na dachu. Dzięki przeprowadzonym pracom położone na poddaszu kamienicy pomieszczenia biurowe Muzeum nie będą już zalewane.
Tegoroczne prace objęły nie tylko część zewnętrzną zabytkowej kamienicy, ale i jej wnętrza – informuje kierownik Działu Zbiorów i Badań jarosławskiego Muzeum Marcin Burghardt. - Na mocy podjętej współpracy z Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Jarosławiu, uczniowie CKZiU odbywali praktyki zawodowe w kamienicy Orsettich. Działalność uczniów obejmowała m. in. prace remontowe takie jak malowanie ścian czy układanie paneli w części biurowej Muzeum. Uczniowie przeprowadzili także gruntowny remont powstałego w latach 70. XX wieku muru odgradzającego ogród Muzeum od ulicy Trybunalskiej.
Niezwykle ważną inwestycją był także remont jednego z pomieszczeń na piętrze Muzeum. – opowiada M. Burghardt. - W miejscu dawnego magazynu do przechowywania zbiorów muzealnych powstała nowoczesna sala przeznaczona do prezentowania wystaw czasowych, w której mogą odbywać się także konferencje, wykłady i lekcje muzealne. Całkowity koszt realizacji zadania wyniósł 188 tys. zł, z czego 150 tys. zł to dotacja Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Projekt został dodatkowo wsparty przez Fundację Leroy Merlin.
Nowa sala wystaw czasowych znajduje się w tzw. oficynie nad Wielką Izbą kamienicy Orsettich, tj. w części budynku dobudowanej na przełomie XIX i XX wieku. Podczas remontów po II wojnie światowej nie przeprowadzono tam badań pod kątem występowania zabytkowych warstw malarskich. Z tego względu, przed przystąpieniem do remontu pomieszczenia, takie prace należało wykonać.
- Badania ujawniły, że pomieszczenie było zniszczone nawet w warstwie muru, wielokrotnie naprawiane, remontowane i przemalowywane. Ku naszemu ogromnemu zaskoczeniu, w dwóch miejscach odkryto zabytkowe warstwy malarskie – relacjonuje zatrudniona w jarosławskim Muzeum konserwator Magdalena Shahanullah. – Starsze malowidło przedstawia wzór składający się z ornamentów kołowych i rozet. Drugie malowidło, odkryte na przeciwległej ścianie, jest z kolei przykładem wzornictwa secesji austriackiej, charakteryzującej się stylem geometryzującym. Ustalono, że wzór pochodzi z katalogu wiedeńskiej firmy Friedrich Wolfrum and Co., producenta tapet i szablonów malarskich z początku XX wieku.
Różne wzory w tej samej sali są pozostałością dawnych podziałów pomieszczenia. Według relacji, w sali miało znajdować się aż 5 różnych pokojów, zamieszkałych przez rodziny żydowskie. Żydzi byli posiadaczami kamienicy Orsettich aż do II wojny światowej. Podczas wojny kamienica niszczała, nie zachowały się w niej żadne przedmioty po ostatnich właścicielach. Odkryte w 2023 roku malowidła na ścianach stanowią więc jedyną pozostałość po dawnych mieszkańcach budynku.
To na pewno nie koniec prac mających na celu odnowienie kamienicy Orsettich. W kolejnych latach, w miarę zdobywania środków zewnętrznych, prace będą kontynuowane. Marzeniem muzealników jest rewitalizacja muzealnego ogrodu, który jest obecnie niedostępny z zewnątrz. Mógłby tam powstać park kieszonkowy, otwarty dla mieszkańców miasta i turystów. Prace w kamienicy Orsettich i jej otoczeniu są częścią przygotowań do wielkiego jubileuszu 100-lecia jarosławskiego Muzeum, które przypada już w 2025 roku.
Informacja prasowa (tekst, zdj.) Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich
